Hukuk normları, hukuk devletlerinin vazgeçilmez unsurlarından birisidir. Hans Kelsen tarafından öngörülen Normlar Hiyerarşisi ‘ne bir göz atalım.

Öncelikle Normlar Hiyetarşisi’nin büyükten küçüğe sıralanışı şu şekildedir:

ANAYASA > KANUN > KHK > TÜZÜK > YÖNETMELİK > Diğerleri (yönerge, tebliğ, genelge, talimat).

İlgili başlıklar aşağıda piramit sıra düzenine göre paylaşılacaktır.

 

NORMLAR

Anayasa nedir? diyerek başlayalım.

Anayasa, aslında bir sözleşmedir. Egemenlik haklarının kullanım yetkilerinin içeriğindeki haliyle devlete verildiğini belirten toplumsal sözleşmelerdir. Normal Hiyerarşisi’ne göre de diğer bütün hukuki kurallardan üstündür, hiçbir kanun, kişi ya da yapı anayasaya aykırı olamaz.

( Ne güzel değil mi? )

Dünyanın ilk anayasası, 1787 tarihli ABD anayasasıdır.

Türkiye’de 1924 Anayasası ”Devletin rejimi Cumhuriyettir.” Maddesinin değiştirilemeyeceğini belirtmiştir.

 

Kanun nedir?

Kuraldır. Kanun (yasa), bir anayasal hukuk sisteminde, yetkili organlarca meydana getirilen hukuk kurallarıdır.

Türkiye’de bu yetkili organ, yasama organı: Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir. Yani yasalar meclis tarafından  kabul edilir, çıkarılır, yapılır. Yasa tekliflerini ise milletvekilleri yapar.

 

KHK (Kanun Hükmünde Kararname) Nedir?

KHK / kanun hükmünde kararname, yasama organın verdiği yetkiye ya da doğrudan anayasadan alınan yetkiye dayanarak hükemetlerin çıkardığı, kanun gücüne sahip ve parlamentonun (meclis) tasdiklemesiyle kanun gücünü kazanacak olan kararnamelerdir.

TBMM’nin savaş ilanı, erken seçim, ara seçim, hükümete güvenoyu verme, gensoru ya da bakanlığı düşürme, Cumhurbaşkanını yüce divana gönderme, RTÜK üyelerini seçme, Anayasa Mahkemesine üye seçme, Sayıştay başkan ve üyelerini seçme, Meclis başkanını seçme, milletvekilliği düşürme, dokunulmazlığı kaldırma gibi kararlar parlamento kararlarıdır.

 

Tüzük nedir?

Tüzük, yasalarca belirlenen işlerin nasıl yapılacağını gösterir. Bakanlar kurulunca çıkartılır, cumhurbaşkanının imzasından geçerek resmi gazetede yayınlanır ve 45 gün sonra yürürlüğe girer.

• Danıştayın yetkisinden geçmek zorundadır. Peki danıştay nedir?

Danıştay, Türkiye Cmhuriyeti’nin yürütme organlarına yardımcı bir inceleme, danışma ve karar organı olup yönetimin yargı yoluyla denetlenmesi görevini yapan bir yargı kuruluşudur.

 

Yönetmelik nedir?

Yönetmelik, bakanlıkların ve kamu tüzel kişilerin kendi görev alanlarını ilgilendiren yasaların ve tüzüklerin uygulanması için çıkarttıkları hukuk kurallarıdır.

• Yönetmeliklerin hepsi resmi gazetede yayınlanmaz. Hangilerinin yayınlanacağı yasalarla belirlenir.

 

Diğerleri:

Yönerge:

• Herhangi bir konuda tutulacak yol için üst makamlardan alt makamlara belli bir esasa dayanarak verilen buyruk, talimat, direktif.
• Bu buyrukların yazılı olduğu belge.
• Yönetmeliklerde değinilmeyen konulara açıklık getirmek için düzenlenen resmî belge.

Tebliğ:

• Bildirme

• Haber verme

• Bildiri.

Genelge:

Yasa ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol göstermek, herhangi bir konuda aydınlatmak, dikkat çekmek üzere ilgililere gönderilen yazı, tamim, sirküler.

Talimat:

• Yönerge
• Görevin gerektirdiği türlü hizmetlerin başarıyla yürütülmesi için kumandan, başkan veya daire başkanları tarafından verilen, o hizmetle ilgili sorumluluk, düzen ve ilkeleri içine alan buyruklar.

 

Devletin temel organları yasama, yürütme ve yargıdır.

Yasama: kanun yapma demektir, anayasamıza göre bu işi TMBB gerçekleştirir.

Yürütme: TBMM tarafından çıkartılan yasaların uygulanmasıdır. Bu görev cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar kuruluna aittir.

Yargı: devletin yargı görevi bağımsızdır. Anayasamıza göre bağımsız mahkemeler tarafından yürütülür ve yasalar önünde herkes eşittir.

 

---

Bir önceki yazımız olan SYN Saldırısı - SYN, ACK Paketi, Kullanılan Araçlar Nelerdir? Nasıl Tespit Edilir, Engellenir ? başlıklı makalemizde ack paketi, syn paketi ve syn saldırısı nasıl engellenir hakkında bilgiler verilmektedir.